Κεντρικό ρόλο στα πρωτοφασιστικά κινήματα του ελληνικού Μεσοπολέμου καταλαμβάνει η Εθνική Ένωσις Ελλάς, γνωστότερη ως ΕΕΕ. Παρότι η εμβέλεια της ήταν κυρίως περιφερειακή, και η προσπάθεια επέκτασης της στην πρωτεύουσα στέφθηκε κυριολεκτικά από παταγώδη αποτυχία, κατόρθωσε να κάνει αισθητή την παρουσία της περισσότερο από κάθε άλλη λιγότερο ή περισσότερο ιδεολογική συγγενής της. Αρχικά τίποτε δεν έδειχνε ότι θα διέφερε σε κάτι από την μάλλον αφανή πορεία των τελευταίων, όταν ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1924 από τον πολίτη εμποροράφτη Γεώργιο Κοσμίδη, παραμένοντας μάλιστα μυστική ως την δικαστική αναγνώριση της τρία χρόνια αργότερα. Ως τα τέλη του 1929 συσπείρωνε περίπου 200 άτομα, τους λεγόμενους "τριεψιλίτες".
Το ιδεολογικό προφίλ της οργάνωσης, πέρα από τη γνώριμη αντικομμουνιστική και εθνοπατριωτική φρασεολογία, διακρινόταν για το ιδιαίτερο αντισημιτικό της στίγμα. Μάλιστα από νωρίς διεκήρυσσε πως η συγκριτικά αυξημένη σε σχέση με άλλα μέρη της χώρας απήχηση του ΚΚΕ υπέκρυπτε εβραϊκό δάχτυλο. Το 1929 ο αντιεβραϊκός αγώνας έφτασε στην πρώτη του κλιμάκωση, προιωνιζόμενος μέτρα που θα λάμβαναν αργότερα οι ναζί στη Γερμανία. Πιο συγκεκριμένα προέβη στη διανομή προκηρύξεων που καλούσε το χριστιανικό πληθυσμό της Θεσσαλονίκης να αποφεύγει τους Εβραίους εμπόρους κι επαγγελματίες. Μετά από διαμαρτυρίες της εβραϊκής κοινότητας ο Κοσμίδης παραπέμφθηκε σε δίκη για τη δημιουργία κλίματος εθνοτικών ταραχών στην πόλη.
Την ίδια χρονιά εγκρίθηκε το νέο καταστατικό της οργάνωσης, το οποίο εκτός του ότι επιβεβαίωσε τον ιδεολογικό χαρακτήρα της έθεσε και ως άμεσο στόχο για το μέλλον την εξάπλωση της επιρροής της εντός κι εκτός Θεσσαλονίκης καθώς και τη σύνδεση της δράσης της με άλλες, παρεμφερείς οργανώσεις. Η συγκυρία για την διεύρυνση του αριθμού των μελών της ΕΕΕ ήταν ευνοϊκή, ιδιαίτερα μετά την ψήφιση του ιδιωνύμου (1929) και τον αυξανόμενο αντισημιτισμό από πλευράς των βενιζελικών παραγόντων και του φίλα προσκείμενου τύπου της συμπρωτεύουσας, ενώ σταδιακά έκαναν την εμφάνιση τους και οι συνέπειες της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης στη χώρα. Την ίδια εποχή, η οργάνωση καθιερώνει ομοιόμορφη ενδυμασία στα μέλη τους, καθώς και διάρθρωση που της προσδίδει σαφή παραστρατιωτικά χαρακτηριστικά. Η ΕΕΕ επιλέγει πλέον με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση να κάνει αισθητή την παρουσία της στους δρόμους της πόλης, όπως συνέβη την 26η Οκτωβρίου 1930, επέτειο απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης, κατά την οποία η οργάνωση παρήλασε με τα εμβλήματα της. Η εμφάνιση αυτή δεν πέρασε απαρατήρητη από τον τοπικό τύπο, μέρος του οποίου, με προεξάρχουσα την εφημερίδα Μακεδονία, δεν έκρυψαν τη συμπάθεια τους για το εγχείρημα, συμπάθεια η οποία έμελε να εκδηλωθεί επανειλημμένα στο μέλλον. Από τις αρχές του 1931 απαντώνται θετικές κρίσεις για την οργάνωση και στη συντηρητική αθηναϊκή εφημερίδα Βραδυνή.
Το γεγονός ωστόσο που έδωσε πανελλαδική διασημότητα στους "τριεψιλίτες" υπήρξαν τα επεισόδια αντισημιτικής βίας στη Θεσσαλονίκη, στα οποία οι τελευταίοι πρωτοστάτησαν, τον Ιούνιο του 1931. Η ένταση είχε ξεκινήσει ένα χρόνο νωρίτερα, όταν ο πρόεδρος του αθλητικού σωματείου Μακάμπι, Ισαάκ Κοέν είχε παρευρεθεί σε εκδήλωση της "Μακεδονικής Επιτροπής" στη Σόφια, υπέρ της αυτονόμησης της Μακεδονίας. H EEE μαζί με άλλα εθνικιστικά σωματεία της πόλης προέβησαν σε διαμαρτυρίες, ωστόσο οι εξηγήσεις που δόθηκαν από πλευράς εβραϊκής κοινότητας στάθηκαν ικανές να κατευνάσουν κάπως τα πνεύματα. Τον επόμενο χρόνο όμως, με αφορμή νεότερες δημοσιεύσεις της εφημερίδας Μακεδονίας, η Εθνική Παμφοιτητική οργάνωση, στενά συνδεόμενη με την ΕΕΕ, διένειμε υλικό με το οποίο καλούσε σε μποϋκοτάζ των εβραϊκών καταστημάτων. Την επομένη (25 Ιουνίου) 200 περίπου μέλη εθνικιστικών οργανώσεων με επικεφαλής τριεψιλίτες συγκεντρώθηκαν στα γραφεία της Μακάμπι, και κάποιοι από το πλήθος εισέβαλαν σε αυτά, προκαλώντας σοβαρές ζημιές και τραυματίζοντας μέλη του Δ.Σ. Eξοργισμένοι Εβραίοι περίοικοι συγκρότησαν ομάδες οπλισμένες με ρόπαλα και επιτέθηκαν σε περαστικούς. Τα σύννεφα πάνω από την πόλη συνέχισαν να πυκνώνουν, ώσπου η καταιγίδα ξέσπασε την 29η Ιουνίου με την έφοδο περίπου 2000 εθνικιστών στην εβραϊκή συνοικία Κάμπελ, ως αντίποινα σε επίθεση Εβραίων στη συνοικία Χαριλάου λίγες μέρς νωρίτερα. Η έφοδος κατέληξε σε εμπρησμό της συνοικίας, προξενώντας μεγάλες καταστροφές και αφήνοντας άστεγες περίπου 150 οικογένειες.
Ενδεικτική για το κλίμα της εποχής υπήρξαν οι έπαινοι από την εφημερίδα Βραδυνή, λίγες βδομάδες μετά το περιστατικό, αλλά κυρίως η αθώωση και των 26 κατηγορουμένων τριεψιλιτών, μεταξύ τους ο πρόεδρος και ο γ.γ της οργάνωσης στη δίκη που πραγματοποιήθηκε ένα χρόνο αργότερα, καθώς και το ότι ο αριθμός των μελών της οργάνωσης υπερδιπλασιάστηκε μετά τον εμπρησμό του Κάμπελ Αποθρασυμένοι οι τριεψιλίτες συνέχισαν την δράση τους, η οποία γνώρισε νέα κορύφωση με τη δολοφονία δυο συνδικαλιστών οικοδόμων τον Αύγουστο του ΄32. Είναι προφανώς πως αυτή η ασυδοσία δε θα μπορούσε να επιτευχθεί δίχως την ανοχή των κρατικών αρχών. Στην προκειμένη περίπτωση, η ΕΕΕ απολάμβανε της στήριξης και των δύο κύριων πολιτικών εκπροσώπων της αστικής τάξης, του Φιλελεύθερου και του Λαϊκού κόμματος. Από την πλευρά των βενιζελικών, ιδιαίτερα ένθερμος θιασώτης της οργάνωσης ήταν ο Στυλιανός Γονατάς, ο οποίος μάλιστα μίλησε με την ιδιότητα του Γενικού Διοικητή Μακεδονίας κατά τα εγκαίνια του κέντρου της ΕΕΕ στη Θεσσαλονίκη το Γενάρη του 1931, ενώ ομιλία έβγαλε και ο υπουργός Πρόνοιας Λεωνίδας Ιασονίδης, όχι όμως υπό την επίσημη ιδιότητα του, αλλά ως "αδελφός" της οργάνωσης. Η άνοδος των Λαϊκών στην εξουσία το 1933 με τη σειρά της έδωσε στην οργάνωση αρκετή αυτοπεποίθηση ώστε να επιχειρήση την κάθοδο της προς την πρωτεύουσα, σε μια αταβιστική απόπειρα μίμησης της πορείας προς τη Ρώμη των μελανοχιτώνων του Μουσολίνι. Η επίσημη εκδοχή που προβλήθηκε από την ΕΕΕ για την εμφάνιση της στη Αθήνα ήταν η πρόθεση κατάθεσης στεφάνου στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη. Πράγματι στις 25 Ιουνίου 1933 1500 περίπου "χαλυβδόκρανοι" κατέθεσαν στεφάνι, παρουσία πολλών υπουργών, του συνήθους υπόπτου Στυλιανού Γονατά, αυτή τη φορά από την θέση του προέδρου της Γερουσίας, και πλήθους άλλων κρατικών και εκκλησιαστικών αξιωματούχων. Ωστόσο η παρουσία της οργάνωσης δεν έγινε δεκτή με τον ίδιο ενθουσιασμό από όλους τους Αθηναίους, κι έτσι επί 2 ημέρες η πόλη έγινε θέατρο οδομαχιών μεταξύ των τριεψιλιτών και συνδικαλιστών από διάφορα σωματεία, με τελικό απολογισμό δύο νεκρούς εργάτες, δεκάδες τραυματίες και τη σύλληψη 200 διαμαρτυρομένων για την παρουσία της ΕΕΕ. Παρά τον κρότο που προκάλεσε η εν λόγω εμφάνιση της οργάνωσης, ουσιαστικά επρόκειτο για το κύκνειο άσμα της, διότι η προσπάθεια της να διεκδικήσει αυτόνομο πολιτικό ρόλο, μετονομαζόμενη σε Εθνικοσοσιαλιστικό κόμμα Ελλάδος και κατεβάζοντας δικό της υποψήφιο δήμαρχο Θεσσαλονίκης στις δημοτικές εκλογές του 1934 θορύβησαν τους προστάτες της, οι οποίοι δεν ήταν διατεθειμένη να της παραχωρήσουν αρμοδιότητες ευρύτερες από εκείνες μιας ομάδας κρούσης. Η στρόφιγγα των χρηματοδοτήσεων και της ποικιλότροπης υποστήριξης έκλεισε, κάτι που αντικατοπτρίστηκε ανάγλυφα στο αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών του '36, όπου το κόμμα έλαβε περίπου 600 ψήφους πανελλαδικά. Μια δεύτερη "καριέρα" είχαν τη δυνατότητα να ακολουθήσουν πολλοί τριεψιλίτες κατά την κατοχή, στελεχώνοντας τα ποικίλα στρατιωτικά σώματα συνεργασίας των κατακτητών στη Θεσσαλονίκη, άλλες περιοχές της Β. Ελλάδας αλλά και την Αθήνα.
υπουργός Δικαιοσύνης Σπ. Ταλιαδούρος, αρκετοί βουλευτές, ο ΜητροπολίτηςΒέροιας Πολύκαρπος και άλλοι κρατικοί παράγοντες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου